Welke verplichtingen staan je te wachten?

Voor het monitoren van energieverbruik in gebouwen heeft de overheid twee verplichte maatregelen opgesteld. Één daarvan wordt al actueel per 1 januari 2024 en de andere per 1 januari 2026. Beide maatregelen hebben als doel dat gebouwen in Nederland op termijn voldoen aan de Europese (Paris Proof) afspraken. Uitgangspunt hierbij is dat CO2-neutraliteit wordt bereikt als alle energie volledig met duurzame bronnen wordt ingevuld. Hiervoor is een routekaart klimaatakkoord uitgestippeld. In 2030 moeten we op 49% minder CO2-uitstoot zitten t.o.v. 1990 en in 2050 op 95% minder.

EBS verplicht per 1 januari 2024

De eerste verplichting betreft een Energieregistratie- en bewakingssysteem (EBS). Deze is van toepassing voor gebouwen met een energieverbruik per jaar vanaf 50.000 kWh of 25.000 m3 aardgas (equivalent). Makkelijke check: is dit voor jou van toepassing? Voor veel van de gebouwen in Nederland is deze maatregelen dus al een verplichting.

Met dit EBS wordt van je verwacht dat je data verzamelt, deze in grafieken omzet, de grafieken analyseert en de instellingen van de regelinstallatie (gebouwbeheersysteem) handmatig hierop aanpast. Het is de bedoeling dat je dit proces van meten en verbeteren blijft herhalen. Vanuit de overheid is er een handleiding geschreven waarin wordt aangegeven welke grafieken voor een EBS verplicht zijn. Een toelichting treft u aan op de volgende link.

Het gaat erom dat je als gebouwbeheerder aan de hand van grafieken inzicht hebt in het totale energieverbruik van elektriciteit en aardgas en dat gaat best ver:

• hoe de verdeling van verbruik is over de week
• wat het verbruik is tijdens feestdagen of weekeinden
• het verbruik t.o.v. de buitentemperatuur
• wat de situatie is bij koelen en verwarmen
• wat de stooklijntemperatuur is
• wat de basislast is buiten openingstijden, etc.

Het is waarschijnlijk dat steeds vaker een groot gedeelte van deze informatie in de webportalen van meetbedrijven te vinden zijn of mogelijk bij de adviseur. Ervaring leert dat je afhankelijk van de leeftijd van een gebouw met een EBS een besparing kan realiseren van 10 tot 20% van het energiegebruik.

De tweede verplichting: Energiemanagementsysteem (EMS)

Per 1 januari 2026 is het een verplichting voor gebouwen met een energieverbruik per jaar vanaf 100.00 kWh of 50.000 m 3 aardgas om een energiemanagementsysteem (EMS) te gebruiken. Een EMS is een softwaremodule die samenwerkt met een gebouwbeheersysteem (GBS) met als doel om geautomatiseerd en energiezuinig een zo optimaal mogelijk binnenklimaat te realiseren.

Waar bij het EBS de aanpassingen van de instellingen na analyse van de grafieken handmatig in het gebouwbeheersysteem worden uitgevoerd, moeten bij een EMS deze aanpassingen geautomatiseerd worden uitgevoerd. Het gebruik van EMS biedt als extra voordeel dat data verder kan worden verrijkt en geoptimaliseerd met bijvoorbeeld informatie van weersvoorspellingen, verwachte bezetting in een ruimte, verwachte opwarm- of koeltijd, contract condities (volume en gecontracteerd vermogen) of opslag van energie en vrijgaven.

Onze ervaring leert dat afhankelijk van de integratiegraad je met een EMS ook tussen de 10 en de 15% energiereductie kan behalen.

Een EMS is alleen verplicht als het energiegebruik per jaar boven de gestelde norm is. Maar gebouwbeheerders van gebouwen met een lager energiegebruik doen er verstandig aan om na te gaan of het periodiek handmatig uit laten voeren wel zo kosteneffectief is. Handmatige handelingen zijn foutgevoelig, tijdrovend en terugkerend. De terugverdientijd van een EMS is ook voor de kleine gebouwen binnen 5 jaar te realiseren.

Wat leeft er onder gebouwbeheerders?

Veel van onze relaties hebben een aantal gebouwen met verschillende oplossingen per gebouw en hebben de behoefte om vanuit één uniforme omgeving analyses uit te voeren en hierop te sturen. Benchmarking en forecasting van meerdere gebouwen werkt alleen als er merk onafhankelijk en volgens uniforme standaarden wordt gemeten. We merken dat de informatie vanuit een meetbedrijf of andere externe partij vaak niet volledig is. Naast energiegebruik is er ook de behoefte om vergelijkingen te maken met het binnenklimaat of met instellingen vanuit de regelinstallatie. De oplossing van meetbedrijven voldoen dan simpelweg niet. Daarnaast wordt er regelmatig gewisseld van meetbedrijf en verdwijnt de data.

Vanuit het oogpunt van continuïteit is het voor een gebouwbeheerder beter om zelf de regie te houden op sturen op basis van data. Ook merken we dat fabrikanten van regelinstallaties (gebouwbeheersystemen) zelf EMS functionaliteit toevoegen aan hun product. De ervaring is dat het duur, complex en (nog) niet compleet is. Daarom zal in de praktijk een sterke behoefte zijn aan een onafhankelijk EMS dat werkt met alle merken en elk type regelinstallaties.

Gebouwbeheer Platform (GBP) van FourIQ

FourIQ biedt een webgebaseerde en onafhankelijk gebouwbeheer platform (GBP) voor alle elektrotechnische en werktuigbouwkundige installaties. We ontzorgen gebouwbeheerders door kosteneffectief te verduurzamen. We doen dat door alle relevante data vanuit de verschillende installaties of fabrikant specifieke webportalen samen te brengen in één omgeving. Data vullen we waar nodig aan of combineren we zodat de installaties beter met elkaar samenwerken. Het wordt inzichtelijk gemaakt via onze dashboards. Het GBP bevat een EBS en een EMS waarmee je als gebouwbeheerder stapsgewijs kan voldoen aan alle verplichtingen die voor de deur staan.